Wat is de Participatiewet?

Inmiddels heeft iedereen wel gehoord van de Participatiewet. Op 1 juli ging de Eerste Kamer akkoord met de wet, en op 1 januari 2015 zal hij in werking treden. Kort gezegd heeft de Participatiewet tot doel om zoveel mogelijk mensen, met en zonder arbeidsbeperking, weer aan de arbeidsmarkt deel te laten nemen. De doelgroep wordt echter groter, en bezuinigingen maken dat de middelen voor deze doelgroep juist dalen. De invoering van de Participatiewet houdt in dat 3 regelingen worden samengevoegd tot 1 regeling.

Voor de correcte uitvoering van de wet zijn de gemeentes verantwoordelijk gesteld. Er zullen voor de gemeentes door de invoering van de wet veel veranderingen plaats vinden in interne processen. Zij hebben tot 1 januari de tijd om zich hierop voor te bereiden.

Met de invoering van de wet worden 3 bestaande regelingen samengevoegd tot 1 regeling. We zullen kort ingaan op deze verschillende regelingen, en per regeling bespreken welke veranderingen er plaats zullen vinden met de komst van de Participatiewet. Bekijk voor meer informatie de artikelen ‘De Participatiewet en veranderingen voor werkgevers’ en ‘De participatiewet en veranderingen voor gemeentes’.

Wajong

Wajong staat voor Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten. Onder jonggehandicapten worden mensen verstaan die al jong een arbeidsbeperking hebben. Deze beperking kan lichamelijk, psychisch of verstandelijk van aard zijn. Ondanks hun beperking zijn er veel jonggehandicapten die wel betaald werk kunnen en willen doen, maar die nu een volledige Wajonguitkering ontvangen. Met de Participatiewet krijgt deze groep hulp bij het zoeken naar en behouden van werk. soms zijn  er werkzaamheden die een jonggehandicapte vanwege zijn of haar beperking niet kan uitvoeren zoals iemand met dezelfde leeftijd en opleiding. de werkgever betaald de jonggehandicapte naar zijn loonwaarde, welke wordt vastgesteld door het UWV bij indiensttreding. De jonggehandicapte krijgt een aanvulling tot aan het minimumloon door het UWV. Op deze manier heeft de Wajongere meer inkomen dan wanneer hij een volledige Wajonguitkering ontvangt, en betaald een werkgever alleen voor de daadwerkelijk verrichte arbeid. Een win-win situatie voor beide partijen dus.

In 2013 bedroeg het aantal mensen met een Wajongstatus ongeveer 240.000. In eerste instantie zouden alle Wajongeren net als de bijstandsgerechtigden overgaan naar de gemeentes. Nadat de oppositie hiertegen bezwaar maakte is besloten de Wajongpopulatie te ‘herverdelen’.

Degenen die nu een Wajonguitkering ontvangen worden beoordeeld op arbeidsvermogen. De jonggehandicapten die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn behouden hun uitkering welke 75% van het wettelijk Minimumloon bedraagt. Dit is de groep, die niet onder verantwoordelijkheid van de gemeentes komt te vallen maar van het UWV blijven.

Er komt dus een grote groep van Wajongeren die op dit moment een volledige Wajonguitkering ontvangt maar die gedeeltelijk of op termijn in staat zijn om arbeid te verrichten. Deze groep zal in 2018 worden gekort op zijn of haar uitkering, en nog 70% van het wettelijk minimumloon ontvangen. Er zijn afspraken om vanuit de overheid en organisaties in de marktsector de komende jaren in toaal 125.000 banen te realiseren waar deze groep voorrang op heeft.

WWB

Inwoners van Nederland ontvangen indien zij weinig of geen inkomen hebben een bijstandsuitkering. Iedereen die rechtmatig in Nederland woont kan deze uitkering aanvragen. De gemeente bepaalt of zij vindt dat een persoon recht heeft op een bijstandsuitkering. er gelden uiteraard wel voorwaarden. Zo zal indien aanwezig eerst een deel van het eigen vermogen aangesproken moeten worden. Personen die deze uitkering ontvangen moeten daarnaast actief op zoek naar werk. de taak van de gemeente is om hierbij door middel van scholing en begeleiding te ondersteunen.

De inwerkingtreding van de Participatiewet per 1 januari brengt veel veranderingen met zich mee. Voor alle bijstandsgerechtigden geldt per 1 januari een wachttijd van 4 weken. Deze regel gold alleen voor jongeren tot 27 jaar maar betreft nu dus de alle personen die deze uitkering aanvragen.

Gemeenten mogen geen bijstand meer verlenen aan groepen, alleen aan individuen. De regels die betrekking hebben op het zoeken naar werk worden aangescherpt; zo kan een tijdelijke stop worden gezet op het uitbetalen van de uitkering als een verplichting niet word nagekomen. Er komt wel meer ruimte de hoogte van de bijstand, en verplichtingen en maatregelen die hierbij gelden vast te stellen.

Een totaaloverzicht van de veranderingen per 1 januari zijn te vinden op deze website.

De overheid wil dat mensen die een bijstandsuitkering ontvangen wel blijven deelnemen en verantwoordelijkheid blijven dragen voor de samenleving. In de vorm van bijvoorbeeld vrijwilligerswerk zijn de gemeentes verplicht uitkeringsgerechtigden een tegenprestatie naar vermogen op te dragen.

Wsw

De derde regeling die wordt samengevoegd in de Participatiewet is de Wsw-regeling. De Wsw maakt het voor jonggehandicapten mogelijk onder aangepaste omstandigheden arbeid te kunnen verrichten in de zogenoemde sociale werkplaatsen.

Al sinds 1 januari 2014 vindt geen nieuwe instroom meer plaats in de Wsw. Maar wat gebeurd er met de mensen die nu werkzaam zijn in de sociale werkplaatsen? Deze behouden deze plek en de bijbehorende rechten en plichten. Voor de mensen op de wachtlijst voor een aangepaste werkplek geldt dat de gemeente verantwoordelijk wordt hen aan het werk te helpen. Dit kan bij een reguliere werkplek of op een speciaal aangepaste werkplek. Zowel werkgevers en de overheid hebben de toezegging gedaan extra arbeidsplaatsen te creëren. Als blijkt dat werkgevers niet genoeg banen vrijgeven zal de overheid een quotum invoeren, en uiteindelijk ook boetes opleggen.

Op deze manier moet het aantal Wsw werkplekken op den duur dalen van 100.000 naar 30.000.