19 november 2014

KWI Congres ‘Investeren in participeren’: Wat werkt het beste?

Hoe krijgen we mensen terug op de arbeidsmarkt? Met individuele aandacht en volgens bewezen methodieken. Door nieuwsgierig te zijn en olifantenpaadjes te vermijden. Het eerste KWI Congres geeft deelnemers een ruime hoeveelheid tips en adviezen mee naar huis.

‘Weet je waarvan ik nou in katzwijm val, zakelijk gezien?’ opent dagvoorzitter Marijke Roskam het congres van het Kennisplatform Werk en Inkomen (KWI). ‘Als mensen, vooral CEO’s, een lerende houding hebben.’ De presentatrice van BNR Nieuwsradio deelt het graag met de ruim 200 professionals in de zaal: het is beter samenwerken met mensen die niet vastgeroest zitten in hun eigen visie.

Kennisplatform Werk en Inkomen (KWI)
In het KWI werken de uitvoeringsorganisaties voor de sociale zekerheid samen: UWV, het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, SVB, Divosa, CBS en gemeenten.

Van elkaar leren

‘Investeren in participeren’ is het thema van het KWI Congres. In deze eerste editie, 17 november 2014 in Utrecht, gaat het dan vooral over ‘kennis delen.’ Als we bereid zijn om van elkaar te leren, kunnen we effectiever samenwerken. En ‘we’ zijn dan de medewerkers van UWV, gemeenten, re-integratiebedrijven, sociale werkvoorzieningen, kenniscentra, uitzendbureaus en werkgevers.

KWI-congres
Download de congresbundel van het KWI Congres 2014 (pdf, 2,37 MB)

Meer eenduidigheid

Om het rendement van beleid te kunnen meten, is meer eenduidigheid in de werkmethoden nodig, geeft staatssecretaris Jetta Klijnsma in het panelgesprek aan. Juist nu, met de decentralisatie van taken, wil de Tweede Kamer graag de resultaten van verschillende gemeenten met elkaar kunnen vergelijken.

Ook uit de hoek van de werkgevers wordt gevraagd om eenduidigheid. ‘We hebben de no-riskpolis, de mobiliteitsbonus, het jobcoachen. Als iedere gemeente zijn eigen no-riskpolis gaat ontwikkelen, wordt het voor werkgevers wel ondoorzichtig.’

Klijnsma zal nooit zeggen: ‘Gij zult op deze manier werken.’ Wel vraagt ze aan klantmanagers: ‘Kijk over je eigen schutting. Ingesleten methoden werken prettig. Maar als je iets nieuws probeert, kun je ontdekken dat het misschien beter kan.’

Kostenneutraal

Olifantenpaadjes noemt Menno Fenger de paden die de burgers zelf kiezen om van a naar b te komen en wij gebruiken die volgens hem te weinig. Het valt de bestuurskundige van de Erasmus Universiteit, die ‘als een eenmanscircus’ langs de gemeenten reist, op dat we zo weinig van elkaar leren over het proces van aanmelding voor een uitkering tot uitstroom van onze klanten. Iedere gemeente organiseert het op een andere manier. Laat je klanten op de bonnefooi binnenkomen of laat je ze eerst een afspraak maken? Zet je handhavers dicht op de uitvoerders of juist op afstand? Door te analyseren wat wel en niet werkt ontwikkelt Fenger met zijn team nieuwe methodische basiskennis.

Op de werkvloer

Fred Paling, lid van de Raad van Bestuur van UWV, vindt dat onderzoek naar methodieken zich moet richten op de praktijk. ‘Publieke partijen werken met belastinggeld, dus dat moeten we slim inzetten. Wat kunnen mensen op de werkvloer met onderzoek voor de lange termijn?’

Paling zou graag zien dat publieke partijen een landelijk netwerk opbouwen om kennis te verzamelen over de doelgroepen van de Participatiewet.

Dienstbaar onderzoek

Ook Arjan Vliegenhart, wethouder Werk, Inkomen en Participatie van de gemeente Amsterdam, kijkt kritisch naar wetenschappelijke studies. Hij vindt dat onderzoek dienstbaar moet zijn aan de opgave om zo veel mogelijk mensen aan het werk te helpen. Hij stelt voor om gewoon te stoppen met wat niet werkt. ‘Ik wil me richten op wat wel werkt, en het daar de komende jaren mee doen.’

Nieuwsgierigheid

René Paas, voorzitter van Divosa: ‘Mensen beweren glashard dat hun methode werkt, terwijl anderen dat met evenveel overtuiging over een andere methode zeggen. Mensen doen wat goed voelt. Maar is dat wel de beste manier? Ons werk heeft rechtstreeks invloed op de levens van mensen.’ Betere prestaties van morgen beginnen met nieuwsgierigheid naar de resultaten van gisteren, vindt Paas. ‘Het zou al helpen als we een piepklein deel, zeg 1 promille, van onze grote budgetten reserveren voor systematisch onderzoek.’

Geen eenheidsworst

De functie van klantmanager kan professioneler en vakmatiger, vindt Jasmijn Lee Sack Fong, voorzitter van de Beroepsvereniging voor Klantmanagers. Zij pleit voor een opleiding en een registratie voor haar beroepsgroep. ‘Ik zou willen dat we net als in België examen doen. De meeste klantmanagers mogen best wat nieuwsgieriger zijn naar hoe het anders kan. En dat mag ook gestimuleerd worden door het management. Persoonlijkheid in je werk leggen is mooi. Maar je kunt ook gebruikmaken van dezelfde methodieken zonder dat die een eenheidsworst worden. Ons werk kan professioneler en de klant verdient dat.’

Workshop beïnvloeden

Na de plenaire paneldiscussie volgen de deelnemers workshops. Uit twee workshops over het beïnvloeden van gedrag is één conclusie te trekken: leef je in de doelgroep in. Wil je een slecht presterende klant aan het werk helpen, dan werkt goed luisteren vaak beter dan strenge regels stellen. Wil je mensen met een arbeidsbeperking duurzaam aan een reguliere baan helpen, denk dan ook vanuit het belang van de werkgever. Houd er rekening mee dat stress en schaarste zoals een langdurig laag inkomen de keuzes en beslissingen van mensen beïnvloeden. En tot slot: let ook op de non-verbale signalen van de klant.

Hardloopwedstrijd

Directeur Kim Putters van het Sociaal en Cultureel Planbureau stelt in zijn afsluitende lezing ‘Rijk geschakeerd’ een aantal prikkelende vragen over onze samenleving. ‘Kunnen burgers de verantwoordelijkheid om alles zelf te beslissen wel aan? We hoeven maar naar de Rijdende Rechter te kijken om te zien dat eigen beslissingsverantwoordelijkheid niet altijd een goed idee is.’

Putters voegde daar nog aan toe dat volgens hem het Rijk meer de helpende hand moet bieden en zich minder moet focussen op incidenten. Dat geldt ook voor de politiek die volgens hem erg grillig is. Daarbij moet rekening gehouden worden met een aantal risico’s, namelijk dat van recentralisatie wanneer vanwege incidentenbeleid van ‘Den Haag’ taken worden teruggenomen en kwetsbare groepen die tussen wal en schip kunnen raken.